Sinds kort is Annette van Tol de nieuwe klimaatburgemeester van Culemborg. In heel Nederland melden enthousiaste inwoners zich aan als klimaatburgemeester, om zich in te zetten voor een beter klimaat. Ze zijn een voorbeeld in hun gemeente en inspireren anderen om bewuster te leven, minder CO2 uit te stoten en meer energie te besparen.
Als dirigent, stemcoach en kunstenaar houdt Annette zich al haar hele leven bezig met verbinding – tussen mensen, muziek en ook met de aarde. Ze vertelt waarom ze klimaatburgmeester van Culemborg is geworden, hoe zij circulariteit als levenshouding ziet en hoe ze dit ook toepast in de verduurzaming van haar woning.
Kun je jezelf voorstellen?
‘Ik ben Annette van Tol, woon sinds een jaar in Culemborg met mijn man en voel me hier helemaal thuis. De rust, het groen – dat geeft ruimte om te verdiepen. Van huis uit ben ik musicus: koordirigent en stemcoach. Steeds vaker begeleid ik mensen die niet durven zingen. Dan onderzoeken we samen wat hen tegenhoudt. Zingen is voor mij een katalysator – het brengt mensen direct in contact met wie ze echt zijn.’
Wanneer kwam duurzaamheid in beeld voor jou?
‘Eigenlijk is het al heel lang in beeld. Voor mij is er geen scheiding tussen werk, hobby of missie. Ik leef circulair – in alles. Dat begon praktisch: recyclen, papier hergebruiken, dingen uit elkaar halen om opnieuw te gebruiken. Vrijwel alles in ons huis is tweedehands of gekregen. We kopen nauwelijks iets nieuws.
Maar circulair denken gaat voor mij niet alleen over afval en grondstoffen, maar over hoe je in het leven staat. Alles is met elkaar verbonden. Niet alleen materialen, maar ook mensen, gedachten, keuzes. In onze samenleving denken we vaak nog te lineair: oorzaak-gevolg, goed-fout. Circulair denken is breder. Het gaat om hergebruik, herstel, maar ook om bewustwording – van wat je doet, koopt, weggooit. En zelfs hoe je over jezelf denkt.
Waarom ben je klimaatburgemeester geworden?
‘Ik ben door iemand uit Culemborg gevraagd of het iets voor mij was. Ik kende het begrip niet, dus ik heb me erin verdiept en er goed over nagedacht. Uiteindelijk heb ik mezelf de opdracht gegeven: als ik er een gedicht over kan schrijven, dan moet ik het doen. En dat is gelukt. Dat gedicht is mijn manier om de kern te raken van wat ik wil zeggen. Je kunt het lezen op mijn website.
Je draagt dat gedicht ook voor, toch?
‘Ja, op 10 november word ik symbolisch beëdigd in Arnhem, samen met andere klimaatburgemeesters uit Gelderland. Daar lees ik mijn gedicht voor. Dat podiummoment gebruik ik om te laten zien dat duurzaamheid ook iets moois en creatiefs mag zijn.’
Wat zijn je plannen als klimaatburgemeester?
‘Mijn thema is circulariteit, in de breedste zin. Ik wil mensen laten ervaren dat hergebruik leuk en betekenisvol kan zijn. Een van mijn ideeën is om met groepen origami te vouwen van oud papier – bijvoorbeeld kleine kerstboompjes die we uitdelen tijdens evenementen. Zo brengen we het gesprek op gang over verspilling en hergebruik.
Dus je wilt ook anderen erbij betrekken?
‘Jazeker. Ik zoek mensen die mee willen vouwen. Misschien ontstaat er een vouwgroep, of een netwerk van creatieve mensen die kennis delen over circulaire technieken. Vroeger waren veel van die technieken vanzelfsprekend – herstellen, hergebruiken, niets weggooien. Ik wil anderen helpen die dat willen terugbrengen, en hier ook zelf een rol in spelen, met een moderne twist.’
Werk je daarvoor samen met organisaties?
‘Ja, ik probeer verbindingen te leggen met lokale initiatieven, bedrijven en de gemeente. Als ik mensen of organisaties met elkaar in contact kan brengen, dan ben ik tevreden. Soms gaat het om kleine dingen – iemand die restmateriaal heeft, een ander die het kan gebruiken. Die lijnen kort houden, daar geloof ik in.’
Je bent thuis flink aan het verduurzamen, hoe pak je dat aan?
‘Wij isoleren niet alleen om energie te besparen, maar ook voor comfort en rust. En we werken met hergebruikte materialen waar het kan. Onze aannemer denkt daarin goed mee. Zo blijven we trouw aan het circulaire principe: gebruiken wat er al is. We isoleren met natuurlijke materialen, zoals katoen van oude spijkerbroeken – dat heet Métisse. Het isoleert niet alleen warmte, maar ook geluid. Dat is belangrijk, omdat mijn man en ik allebei een muziekkamer hebben.
In de klimaatweek is de beëdiging van de klimaatburgemeesters. Heb je in die periode nog andere plannen?
‘Zeker! Ik organiseer op vrijdag 14 november een Recycle Origami Vouw-in. Ik zit die dag op deze 4 plaatsen boompjes te vouwen van oud papier.
- 11.00-12.00: Welkom-in-Culemborg (Helling 7)
- 13.00-14.00: Schipper Optiek (Tollenstraat 1)
- 14.00-15.00: Wijn & verwonderen (Achterstraat 38)
- 15.00-16.00: BijBio Naturijn (Prijssestraat 6)
Wie wil kan spontaan meedoen en het ter plekke leren!
Heb je tips voor Culemborgers die iets willen doen tijdens de klimaatweek?
‘Zet jezelf eens op een afvaldieet, zodat je minder afval produceert. Koop een week lang niets nieuws en kijk wat je al in huis hebt. Let bij het boodschappen doen op de verpakking: kun je er later nog iets van maken? En gebruik papier zo vaak mogelijk, want de productie ervan heeft een enorme impact op het milieu. Eén A4’tje kost vijf tot tien liter water om te produceren – dat is toch bizar? Kleine veranderingen maken echt verschil.’
Tot slot – wat hoop je als klimaatburgemeester te bereiken?
‘Dat mensen gaan kijken met andere ogen: wat heb ik al, wat kan ik hergebruiken, wat kan ik verbinden? Circulariteit is niet alleen een milieubegrip, het is een manier van leven. En de energietransitie is wat mij betreft (ook) een denktransitie. Ik hoop inwoners van Culemborg te inspireren om meer circulair te gaan denken.’